Sınıfımda sorgulamaya dayalı öğrenme (SDÖ) yaklaşımını kullanmaya başlamak, öğretmenlik kariyerimde yaptığım en anlamlı değişiklik oldu. Öğrenme sürecinde artan öğrenci katılımının faydası, çevremizdeki dünya ile kurduğumuz gerçek bağlantılar ve SDÖ'nün desteklediği 21. yüzyıl becerileri, sorgulamanın sınıfınızda yaptıklarınızı nasıl geliştirebileceğini keşfetmenin nedenleridir.

Ama harika fırsatların beraberinde getirdikleri ve tüm eğitimcilerin uygulamaya başlamadan önce göz önünde bulundurması gereken bazı zorluklar vardır. Belki de, sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımını kullanan öğretmenin yapabileceği en büyük hatalardan biri de, öğrencilere öğrenme süreci üzerinde çok fazla kontrolü çok erken vermektir. Çok sayıda öğretmen, konferanslarda paylaştığım Serbest Sorgulama sürecinden ve öğrencilerin ortaya koyduğu örneklerden o kadar ilham alıyor ki, öğretim süreçlerinde bu güçlü değişimi yaptıklarında, öğrencilerinin hemen Serbest Sorgulamaya geçmesini sağlıyorlar. Deneyimlerime göre, gerekli iskelet oluşturulmadan, öğrenciler sorgulama yolculukları süresince kendilerine güvenmeyecek ve desteklendiklerini hissetmeyeceklerdir.

Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Türleri

Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Türleri sınıfta sorgulamaya yönelik, destekli bir yaklaşımdır; bir yandan öğrenme sürecinde öğrencinin kontrolünü kademeli olarak artırırken, diğer yandan da öğrencilere sorgulama süreçlerinde başarılı olmak için gerekli becerileri, bilgi birikimini ve anlayışı kazandırır.        

Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Türleri havuzunun sığ ucunda bulunan Yapılandırılmış Sorgulama, öğretmene temel sorunun kontrolünü, başlangıç noktasını verir; örneğin “Kültürü tanımlayan nedir?” ya da “Bilimsel yöntemin önemi nedir?” Bu sorular tek bir derste yanıtlanmaz ve bu sorulara verilecek tek bir yanıt da yoktur ve aslına bakılırsa, temel bir soruyu anlayışımız, zaman içinde araştırdıkça değişebilir. Yapılandırılmış Sorgulamada, öğretmen belirli öğrenme etkinliklerini, öğrencilerin bilgi edinmek için kullanacakları kaynakları ve öğrencilerin anlayışlarını sergilemek için tamamlayacakları son değerlendirmeyi de kontrol eder.

Kontrollü Sorgulamada, öğretmen çok sayıda temel soru sağlar. Öğrenciler temel sorularla ilgili değerli içerikler ve zengin anlamlar sağlamak için öğretmen tarafından önceden belirlenen çok sayıda kaynağı açarlar. Genellikle tüm öğrenciler aynı son değerlendirmeyi kullanarak anladıklarını gösterirler.

Yönlendirmeli Sorgulamada, öğretmen çok sayıda temel soru sunarak, öğrencilerin yanıtlarını araştırmak için kullanacakları kaynakları seçmelerini sağlayarak ve elde edecekleri anlayışları nasıl sergileyeceklerini seçme olanağı tanıyarak öğrencilere daha da destek olur. Öğrencinin öğrenme sürecindeki kontrolü, bu kaynak seçimi ve son değerlendirmeden gelir.

Ve son olarak, sorgulama havuzunun derin ucunda, Serbest Sorgulama bulunur. Öğretmenin de desteğiyle, öğrencilerin kendi temel sorularını oluşturmalarına, birçok kaynağı araştırmalarına, öğrenme etkinliklerini özelleştirmelerine ve elde ettikleri bilgileri göstermek için kendi son değerlendirmelerini tasarlamalarına olanak sağlar.

Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Türleri Nasıl İşe Yarar?

Sorgulama en çok güçlü bir şekilde desteklendiğinde başarılı olur. Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Türleri, öğrencileri Serbest Sorgulamaya yönelik yolculuklarında destekleyen bir kapsam ve sıralama işlevi görür. Sınıfımda Yapılandırılmış Sorgulama modeli ile başlarız, Kontrollü Sorgulama modeline geçiş yapar, oradan Yönlendirmeli Sorgulamaya geçer ve her şey yolunda giderse, Serbest Sorgulama ile yolculuğu sona erdiririz. Bu dört sorgulama türü, program boyunca birlikte geçirdiğimiz zamana yayılır.

Bu yapı her bir disiplin, sınıf düzeyi ve dersin müfredatını ve "bilinmesi gereken" içeriğini ve becerilerini başarıyla ele almamıza izin verir. Yapılandırılmış, Kontrollü ve Yönlendirmeli ünitelerde belirli öğrenme hedeflerine ulaşmayı planlarım ve öğrencilerimi, birlikte geçireceğimiz sürenin sonunda görecekleri son değerlendirmeye (hangisi olursa olsun) en iyi şekilde hazırlanmaları için belirli kaynakları açarım. Bu ister il, ister eyalet, ister idari kurul sınavı, ister SAT olsun, bu materyalin, daha fazla kontrolümün olduğu sorgulamaya dayalı öğrenme türleri esnasında öğrenildiğinden emin olurum.

Öğrenciler öğrenme süreçlerine bağlı hissetmeli, sorgulama süreçlerini nasıl planlayacaklarından emin olmalı ve bu sorumluluk konusunda kendilerini rahat hissetmelidir. Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Türleri, öğrencilerin temel sorgulama becerilerini, hemen sorgulama havuzunun sonuna atılmak yerine yıl boyunca öğrendikleri kontrol modelinin kademeli bir biçiminde, ders çalışmalarımızı ve öğrenme sürecimizi yapılandırır.

Her öğrencimde yukarıdaki yüzme havuzu resminin bir kopyası bulunur ve bu resim sınıfımızın duvarında asılıdır. Bu resimde sorgulama yolculuğumuzun sağlayacağı öğrenci kontrolündeki kademeli artış, sorgulama öğrencisinin edineceği, değişen beceri seti ve öğretmenin sürekli değişen rolü görülmektedir. Bu ayrıca, öğrencilerin sorgulama süreçlerinde karşılaşabilecekleri sorulara, kaygılara ya da endişelere yanıt vermemi de sağlar. Yüzme havuzu benzetmesi, öğrenci bunu yapmaya hazır olana kadar havuzda herhangi bir yere ilerlemeyeceğimizi ve havuzun içinde ya da kenarından her zaman destek vermeye hazır olduğumu gösterir.

Sorgulama Sürecinin Benimsenmesi Nasıl Sağlanır?

İlk olarak, sınıfınızı nasıl şekillendirmek istediğinizi düşünürken, öğrencilerinizin gözünden bakın. Öğrencilerinizin düşüncelerini, kararlarınızın merkezinde tutun. Sorgulama sürecinin sınıfınızda nasıl görüneceğini planlarken öğrencilerinizi düşünün, kademeli kontrol artışına nasıl tepki vereceklerini düşünün ve onların gereksinimlerini en iyi nasıl karşılayabileceğinizi sorgulayın.

İkinci olarak, büyük düşünün ve küçük başlayın. Zaman ayırarak sorgulama sınıfının birkaç yıl içinde neye benzemesini istediğinizi düşünün ve bu hayali gerçeğe dönüştürmek için planlama yapmaya başlayın. Sevdiğiniz ya da öğrencileriniz arasında ses getiren bir ünite ile başlayın. Temel bir soru ile başlamak için ünitede ayarlama yapın ve üniteyi Öğrencilerin Sorgulama Türlerinden birine uydurun. Sonunda, nasıl gittiği konusunda öğrencilerinizle birlikte düşünün.

Ve son olarak, belirsizlik karmaşası konusunda rahat olmaya çalışın. Sorgulamaya Dayalı Öğrenme Türlerinin desteklenmesine ve artırılan öğrenci yetkilerini desteklemek için kullandığım birçok yapıya rağmen, sorgulama belirli bir hedef sunmaz. Öğrencilerin hangi temel soruları soracakları, hangi kaynakları açacakları ve hangi yeni anlayışları yaratacakları, yolculuğumuzun başlangıcında bilinmez. Buna ve doğrulama sürecini kendi süreçleri gibi benimsemek için desteğe ihtiyaçları olan öğrencilere hazırlıklı olun.

Yazan Trevor MacKenzie

Kaynak: Edutopia